گذری به بازار مصرف جهانی دخانیات در سال ۲۰۲۰ میلادی

محصولات دخانی با پخت و عمل آوری برگ های گیاه توتون و تنباکو که بخشی از تیره “تنباکوییان”Nicotiana محسوب می شود جان می گیرند. تاکنون بیش از هفتاد نوع تنباکو شناخته شده اند؛ اما تنها یک نوع از آن ها یعنی” نیکوتیانا توباکوم, N. tabacum” در حد یک کشت تجاری است. آلکالوئید فرار بی رنگ در نیکوتین مسئول تحریک عملکردهای مغز، افزایش فشار خون، انقباض رگ های خونی محیطی و افزایش ضربان قلب است.
اکنون حدود ۱۹ درصد جمعیت بزرگسال جهان مصرف کننده دخانیات اند. درصد مصرف کنندگان محصولات دخانی در سال های اخیر کاهش یافته است و انتظار می رود این روند کاهشی ادامه یابد. “جان الفلاینJohn Elflein” در گزارشی که در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۰ در وبسایت “استاتیستا statista” انتشار داد پیش بینی می کند تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۷ درصد از جمعیت جهان مصرف کننده دخانیات باشند؛ این میزان در قیاس با درصد مصرف کنندگان دخانیات در سال ۲۰۱۵، چهار درصد کاهش را نشان خواهد داد. آگاهی از خطرات مصرف دخانیات، هزینه ها، همچنین سیاست ها و برنامه های تبلیغاتی جهت دار به طور کلی در این کاهش نقش دارند. از سال ۲۰۱۸ بدین سوی جمعیت بالایی در سطح جهانی به نوعی تحت پوشش سیاست های کنترل دخانیات بوده اند.
در مجموع در کشورهای پر درآمد ۲۲ درصد بزرگسالان خریدار و مصرف کننده دخانیات به شمار می روند. در آمریکا اکنون ۳۷/۸ میلیون نفر مصرف کننده دخانیات اند. در آن کشور نسبت مردان مصرف کننده دخانیات ۱۷ درصد و نسبت زنان مصرف کننده دخانیات ۱۳ درصد گزارش شده است. مصرف دخانیات بدون مشکل نیست. هزینه های مرتبط با دخانیات در آمریکا در سال حدود ۲۰۰ میلیارد دلار است. نیمی از این مبلغ مخارج مستقیم بهداشتی و نیم دیگر مربوط به از بین بردن بهره وری در جمعیت های انسانی است. ضمن آن که مخاطرات بیماری های قلبی و سرطان ها را شایع می سازد.
کشورها به گونه ای رو به تزاید تلاش می کنند مصرف دخانیات را در مکان های عمومی ممنوع ساخته و مردم را به ترک دخانیات ترغیب نمایند. ” الفلاین” با استناد به نظرسنجی ها می گوید ۸۰ درصد از کسانی که در کشور آمریکا روزانه کم تر از یک بسته سیگار می کشند از تمایل خود به ترک آن می گویند. با این حال مصرف سیگار الکترونیکی چه به قصد ترک سیگار های متداول و چه به نیت جایگزینی با سیگارهای مذکور در حال افزایش است. معضل بزرگ آن است که دولت های سراسر جهان از محصولات دخانی درآمد قابل توجهی کسب می کنند. این مبالغ آشکارا بیش تر از هزینه هایی است که برای ممانعت از مصرف دخانیات پرداخت می گردد.
وبسایت گروه پژوهشی “ایمارک imarc” در گزارشی تحت عنوان “بازار دخانیات: گزارش روندهای صنعت جهانی،سهام، ابعاد، رشد، فرصت و پیش بینی ۲۰۲۵-۲۰۲۰” از حجم هشت و نیم میلیون تنی صنعت دخانیات جهان در سال ۲۰۱۹ یاد می کند.
در سال های اخیر در تقاضای جهانی دخانیات شاهد تغییر مسیر از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه آسیایی و آفریقایی هستیم. این موضوع می تواند به دلایلی چون افزایش جمعیت، ارتقای سطح درآمد مصرف کنندگان و نرمش در مقررات دولت های این کشورها نسبت داده شود. معرفی تولیدات بی شماری از محصولات دخانی از جمله سیگارهای طعم دار ، بلند و لاغر رنگی و الکترونیکی توسط تولید کنندگان، چشم انداز مثبتی برای رشد بازار دخانیات ایجاد کرده است. افزایش سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه منجر به معرفی محصولاتی با کاهش سطح مواد سمی شده است. این امر به جذب مصرف کننده بیش تر برای محصولات دخانی کمک می کند. با این حال سطح بالای تحصیلات همراه با افزایش آگاهی در مورد نگرانی های بهداشتی مربوط به مصرف دخانیات مانند انواع مختلف سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های ریوی و … رشد بازار را مختل کرده است.جدای از آن، مقررات دقیق در کشورهای پیشرفته رشد بازار را محدودتر می کند.
در منطقه آسیا چین به دلیل افزایش تولید برگ تنباکو در منطقه، از موقعیتی پیشرو در بازار جهانی دخانیات برخوردار شده است. علاوه بر این، از آنجا که سیگار کشیدن در میان نسل های جوان چین متداول است؛ تقاضای دخانیات تداوم دارد. هندوستان، برزیل ، آمریکا و پانزده کشور اتحادیه اروپا نیز در زمره مصرف کنندگان عمده دخانیات اند.
بازار دخانیات به گونه ای عمده در دستان سه تولیدکننده عمده که اکنون بیش از دو سوم سهم بازار را در اختیار دارند متمرکز است؛ بدین گونه، تصویری که شبکه های توزیع و نام های تجاری نیرومند از بازیگران تجارت دخانیات ترسیم کرده اند ادامه بقا را برای تازه واردان دشوار می سازد. در این بازار نمی توان از نقش و توان تولیدی غول های صنعت دخانیات همچون شرکت ملی دخانیات چین، فیلیپ موریس اینترنشنال، بریتیش آمریکن توباکو، دخانیات بین المللی ژاپن و ایمپریال توباکو گروپ غافل ماند.
نویسنده: سارا اکبری، کارشناس اقتصادی
منبع: روزنامه اقتصاد ملی