آنچه مشهود است قاچاق شکل سازمان‌یافته‌ای دارد و سودآوری بالای کالای دخانی قاچاق در مقایسه با اقلام تولید داخل و قابلیت فرار مالیاتی آن در کنار مالیات بالای محصول مجاز تولید داخل، انگیزه مضاعفی را برای تجارت این کالاها موجب شده است و برخوردهای تعزیراتی در کف بازار برای مبارزه با آن کافی نیست.
آقای شربیانی اگر موافق باشید ابتدا خلاصه‌ای از سابقه فعالیت خودتان را در صنف توزیع کالای دخانی بفرمایید؟
از سال 1398 در کار سیگارهای تولید داخل هستم. محصولات شرکت‌هایی همچون شرکت دخانیات ایران و بی‌ای تی و یک سری برندهای تولید داخل همچون بیستون، اسکار و موند هم در زمره کالاهای مورد فروش ما بود. علاوه بر فروش سیگار در تنباکو هم کارکردیم.
اخیراً شاهد بودیم که عوامل مبارزه با قاچاق کالای دخانی و تعزیرات حکومتی برخوردهایی با فروشندگان اقلام دخانی قاچاق در سراسر کشور از جمله تهران داشتند. شما در بازار شاهد چه رویدادی بودید؟
صبح که به بازار رسیدیم گفتند که دیشب تا نزدیکی صبح عوامل تعزیرات در محل حضور داشتند و یک تعداد از فروشندگان کالاهای دخانی قاچاق و کامپیوترهایشان را با خود بردند. البته کاری به انبارشان نداشتند و یک عده‌ای از آنان بعداً با ضمانت آزاد شدند و کامپیوتر هایشان را نگه داشتند.
آیا این برخوردها تاثیری هم در حجم کالای قاچاق در بازار داشته است؟
نه حجم کالای قاچاق فرقی نکرده فقط باعث شده قیمتها افزایش پیدا کند فروشنده‌ها به بهانه تشدید برخوردها قیمتها را اضافه کرده‌اند مارلبرو که هر باکس 740 هزار تومان بود به 800 هزارتومان رسیده است.
کالای قاچاق چگونه به بازار مولوی راه پیدا می‌کند؟ این‌ها آیا واردکننده قانونی هستند، اقلام قاچاق را از کجا و چگونه تأمین می‌کنند؟
ما اینجا واردکننده اصلی نداریم. همه این‌ها به‌صورت قاچاق تهیه می‌شود. البته این‌ها که در بازار مولوی هستند قاچاقچی نیستند، فروشنده کالای قاچاق هستند. این‌ها کالا را سفارش می‌دهند قاچاقچی‌ها محصول را از مرز زمینی وارد می‌کنند و درب انبار تهران با ضمانت تحویل می‌دهند و همه خطرات مسیر و انتقال هم با خودشان است. کردستان وجنوب کشور، مبادی ورودی این اقلام است. برخی اقلام هم از طریق فرودگاه وارد می‌شود.
علت این‌که این‌ها ترجیح می‌دهند کالای قاچاق بفروشند چیست؟
سودآوری زیاد، و مالیات‌های بالا، افزایش‌های پی‌درپی مالیاتها باعث شده فروشندگان به سمت کالاهایی بروند که جایی ثبت‌نشده‌اند و ردی از آنها برای مطالبه مالیات وجود ندارد. خود همین برخوردهای موردی هم قیمتها را بالا می‌برد و برای برخی حاشیه سود بیشتری ایجاد می‌کند. سیگار ناپولی که قاچاق است اوایل سال هر باکس 114 هزار تومان بود. 110 هزار تومان می‌خریدند و 114 هزار تومان می‌فروختند با 4 هزار تومان سود. الان قیمت آن به 187 تا 190 هزار تومان هم رسیده، قطعاً قیمت عرضه خیلی فرق نکرده، چون در این مدت کوتاه نوسان ارزی این‌قدر نبود،این در بازار ما افزایش قیمت خورده و سود بیشتری برای فروشندگان دارد. البته فقط ناپولی نیست سیگارهای قاچاق جدید زیادی اضافه شده است.
آیا محصولات قانونی تولیدکنندگان داخلی سود کافی ندارند؟
نه آن‌چنان، مثلاً 80 درصد از انواع محصولات شرکت دخانیات ایران ضررده است. فقط دو مدل سودآوری دارد که آن‌هم زیان بقیه را پوشش نمی‌دهد. از طرفی سیستم فروش مویرگی که شرکت‌های دخانی راه‌انداخته‌اند عملاً موجب کنار گذاشتن نمایندگی‌های فروش شده است. یعنی شرکت‌ها همان کالایی که به من نماینده می‌دهند در شبکه مویرگی خود هم به خرده‌فروش عرضه می‌کنند. بنابراین سودی برای من به‌عنوان عامل فروش باقی نمی‌ماند. مشاهده‌شده برخی شرکت‌های دخانی به نام من نماینده فاکتور صادر کرده، ولی کالا را تحویل نداده و در بازار مویرگی خود عرضه کرده است. من فردا باید پاسخگوی اداره مالیات باشم.
در بازار تنباکو هم همین مشکلات را داریم. در آخر سال قبل تنباکوی خوانسار محصول شرکت دخانیات ایران 900 هزار تومان بود بعد از افزایش هایی که امسال در مالیاتها اتفاق افتاد در حال حاضر به دو میلیون و چهارصد و پنجاه‌هزار تومان رسیده است. شرکت خود توزیع مستقیم ندارد و نمی‌دانیم این محصول از چه کانالی وارد شبکه توزیع می‌شود.
الان چه مالیاتهایی پرداخت می‌کنید و به چه میزان ؟
مالیات عملکرد داریم و ارزش افزوده ما مشکلی با مالیات عملکرد نداریم اما مالیات ارزش افزوده کالای دخانیاتی بسیار بالاست 50 درصد برای برندهای بین‌المللی که در ایران تولید می‌شود و 35درصد برندهای ایرانی، واقعا خیلی بالاست و برای فروشنده قانونی و مجاز سودی باقی نمی‌ماند.
وضعیت بازار ویپ چگونه است؟
الان فروش ویپ خیلی زیاد است. مجوز واردات داده نشده اما به‌صورت کیلویی و قاچاق در اشکال مختلف ازجمله ته لنجی از جنوب می‌آید. قیمت هر واحد در چین معادل 70 هزار تومان است و تا به تهران برسد 100 هزار تومان تمام می‌شود. اما 200 هزار تومان فروش می‌رود یعنی صد در صد سود دارد. بیشتر اقشار متوسط و درآمد بالا مصرف‌کننده آن هستند. فندک و کبریت نیاز ندارد،مزه متنوع دارند، بعضی صفحه الکترونیکی دارند، استفاده از آن نوعی کلاس به حساب می‌آید. البته اگر از من بپرسند سیگار ایرانی را ترجیح میدهم.
آیا برخوردهای تعزیراتی تأثیری در حجم کالای قاچاق داشته است؟
نه‌چندان، فقط موجب بالا رفتن قیمتها شده است. بهتر است راه ورود مسدود شود و یا اجازه واردات قانونی بدهند. تعرفه گمرکی را هم پرداخت کنند، مالیات ارزش افزوده 80 درصدی هم پرداخت کنند برچسب بهداشت هم بخورد. این گونه نیست که با یک‌بار یا دو بار برخورد موردی بشود دخانیات قاچاق را جمع کرد، دامنه ورود و پخش کالای دخانی قاچاق بسیار وسیع است. ضمناً در بسیاری موارد به‌جای برخورد با کالای واقعی قاچاق، کالای قانونی همکاران را قاچاق تلقی می‌کنند و تا ثابت شود که این از تولیدکننده داخلی خریداری‌شده و مجاز داخلی است، ماه‌ها طول می‌کشد و توزیع‌کننده قانونی که هیچ جرمی هم مرتکب نشده متضرر می‌شود.
منبع: ماهنامه توتون صنعت
