ایجاد مرکز نظارتی مستقل، مقررات زدایی و منطقی کردن مالیات، سه خواسته مهم تولیدکنندگان
مصطفی کربلایی دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره مطالبات صنعت دخانیات از دولت چهاردهم بیان کرد: با توجه به رویکردهایی که رئیس جمهور در سخنان و مواضع انتخاباتی خود داشتند، یک امید تازه‌ای میان تولیدکنندگان و صنایع مستقل ایجاد شده است. وی افزود: اگر بخواهم درباره مطالبات صنعت خیلی خلاصه بگویم، مهمترین نکته در صنعت دخانیات عدم وجود یک سازمان قوی دولتی برای پشتیبانی، راهبرد و نظارت بر این صنعت است. دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی گفت: ما قبلا مرکز نظارت بر دخانیات کشور را داشتیم که زیر نظر وزیر صمت، مستقیما کار می‌کرد. به نوعی یک دفتر مستقل و شاید در حد معاونت وزیر بود. اکنون این مجموعه به یک دفتر کوچک تخصصی تقلیل داده شده است. وی ادامه داد: در حال حاضر این دفتر زیر نظر اداره کل سلولزی است. با توجه به مشغله‌هایی که خود اداره کل سلولزی دارد، یقینا در این ساختار صنعت دخانیات مغفول مانده و مشکلات متعددی برای تولیدکنندگان به‌وجود می‌آید.
نیاز به مرکز مستقل
کربلایی اضافه کرد: در نتیجه به نظرم اولین انتظاری که می‌توانیم از رئیس جمهور داشته باشیم، آن است که به این صنعت 100 ساله نگاه ویژه داشته باشند و برایش یک مرکز مستقل قوی در چارت وزارت صمت ببینند که انشاء الله بتوانند مشکلات تولیدکنندگان و عاملان توزیع را با این کار رفع و رجوع کنند. این موضوع می‌تواند اولین درخواست کل صنعت باشد. وی دومین موضوع صنعت دخانیات را بحث مقررات‌زدایی اعلام کرد و افزود: مقررات دست و پا گیر برای فعالیت‌های قانونی وضع شده است. اکنون ما مواجه با یکسری دستورالعمل قانونی و دستورات خلق‌الساعه یک‌شبه هستیم که مشکلات متعددی را برای تولیدکنندگان به‌وجود می‌آورد.
دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی ادامه داد: از جمله این قوانین بحث تبصره 13 ماده 4 قانون مبارزه با کالا و ارز و تبصره 4 ماده 18 است. این مصوبات واقعا گردش کالای قانونی در کشور را مختل کرده و تولیدکنندگان را اسیر کرده است. وی توضیح داد: طبق این مصوبه باید ثبت آنی کالا در سامانه‌ها اتفاق بیفتد. ثبت آنی خودش دچار خلل‌های مختلف به دلیل شرایط سامانه‌ها و اینترنت است. در نتیجه این مصوبه، اگر ثبت کالای قانونی دچار اشکال شود، ضابطان آن را توقیف کرده و محموله را کالای قاچاق اعلام کنند. کربلایی افزود: این مسئله زمینه بروز مشکل برای تولیدکننده و عاملان رسمی را ایجاد می‌کند. در سراسر کشور پرونده‌های مختلفی داریم که افراد به جای اینکه به تولید فکر کنند، به دنبال رفع و رجوع پرونده‌هایی هستندکه برای آنها درست شده است.
اصلاح قوانین مالیاتی
دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی سومین موضوع مهم برای صنعت دخانیات را منطقی کردن عوارض و مالیات این صنعت دانست. وی افزود: ما اگر تمام مالیات‌ها از مالیات مواد اولیه تا مالیات ارزش افزوده، عملکرد، حق انحصار و غیره را در نظر بگیریم، نزدیک به 125 درصد مالیات توسط صنعت دخانیات پرداخت می‌شود. کربلایی گفت: فعالان صنعت دخانیات سال پیش چیزی حدود 20 هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده‌اند. این مالیات فقط مربوط به تولیدکنندگان و نه عاملان توزیع است. موضوع افزایش بی‌رویه مالیات‌ها باعث می‌شود تولیدکننده دلسرد شود. وی اضافه کرد: نمی‌توان هر سال یک مالیات جدیدی برای تولیدکننده بگذارید و بعد تولیدکننده را تشویق کنید که تولید کند تا قاچاق وارد کشور نشود. چنین چیزی نمی‌تواند اتفاق بیفتد زیرا باید صنعت برای تولیدکننده سودآوری داشته باشد وگرنه اصلا کار نمی‌کند. این خیلی مسئله روشنی است.
بارقه‌های امید با انتصاب وزیر صمت
دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی بیان کرد: این موضوعاتی که گفتم مهمترین انتظاراتی است که ما می‌توانیم از رئیس جمهور داشته باشیم. امیدوارم که گوش شنوایی هم برای این حرف‌ها پیدا شود. وی اضافه کرد: البته انتصاب وزیر صمت بارقه‌های امید را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. امیدواریم دغدغه‌های مختلف و روزمرگی‌ها باعث نشود که او از صنعت دخانیات غافل شود.
کربلایی درباره امکان رشد صنعت دخانیات در دولت چهاردهم توضیح داد: رویکردی که از رئیس جمهور انتظار داریم، این است که به این صنعت به چشم یک صنعت نگاه کنند و با رویکرد و تفکر پزشکی به آن توجه نکنند. وی اضافه کرد: رئیس جمهور باید با رویکرد و تفکر صنعتی به این صنعت نگاه کند. طبق گزارش رسمی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در ایران سالانه 10 میلیارد نخ قاچاق سیگار داریم. این میزان قاچاق، بر اساس برآوردی که ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرده است، 150 میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌کند. دبیر انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی گفت: در صورتی که کل تولید صنعت دخانیات در سال گذشته که 62 میلیارد نخ بوده است، 300 میلیون دلار ارزبری برای کشور داشته است. وی افزود: با توجه به این آمار، می‌توان دریافت که تولید چقدر می‌تواند برای اقتصاد کشور نفع داشته باشد. آن هم تولیدی که سلامت محور است و به نوعی تولیدی است که با استانداردهای جهانی انجام شده و مالیات هم پرداخت می‌کند. کربلایی ادامه داد: نظارت‌های مختلف روی تولیدات داخل انجام می‌شود، بنابراین باید به بحث دخانیات نگاه صنعتی داشته باشند. چنین نگاهی و نه نگاه پزشکی، خیلی می‌تواند به این صنعت کمک کند. در نگاه پزشکی این تولید مضموم و زیان‌آور است، ولی آیا واقعا مصرف سیگار را می‌توان در جامعه انکار کرد؟ درنتیجه فکر می‌کنم داشتن نگاه صنعتی به تولید دخانیات خیلی مهم است.
صنعت دخانیات، نیازمند تغییر نگاه دولت
پیام مجرد عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران و تولیدکننده تنباکوی معسل الحمراء در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره انتظاراتش از دولت چهاردهم بیان کرد: من از قدیم با دکتر پزشکیان ارتباط داشتم. یک اعتقادی به روحیات و جنبه تاثیرگذاری‌اش نسبت به جامعه داشتم. از یکی دو ماه قبل از انتخابات هم در کنار پزشکیان بودیم و مشورت‌های مختلف را به او می‌دادیم.
وی افزود: با توجه به اینکه دکتر پزشکیان از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس بود و خودش هم پزشک است، اعضای انجمن معتقد بودند که کمیسیون بهداشت مجلس رویکرد مناسبی به صنعت دخانیات نداشته است و نگرانی‌هایی در این رابطه وجود داشت، به ارکان انجمن اعلام کردم که مشورت‌های لازم به رئیس جمهور داده شده است. مجرد گفت: درخواست تک تک فعالان صنعت دخانیات از رئیس جمهور این است که به این صنعت مثل سایر صنایع شامل نفت، فولاد و صنایع غذایی نگاه شود. باید یک نگاه عمومی به صنعت دخانیات وجود داشته باشد. وی افزود: متاسفانه رویکردهای دولت گذشته نسبت به صنعت دخانیات و رفتارهای منفعلانه‌ای که دولت گذشته با این صنعت داشته است، سبب شده است که با توجه به احکام بودجه، اشتغال زیادی در دولت گذشته از دست برود. عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران بیان کرد: در دولت روحانی اشتغال در صنعت دخانیات بعد از مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در زمان معاون اولی اسحاق جهانگیری، رونق پیدا کرد. برندهای مختلفی آمدند و فعالیت‌های بسیاری زیادی در صنعت دخانیات انجام شد.
وی افزود: از سال1400 که دولت شهید رئیسی روی کار آمد، در وزارت اقتصاد دو قانونی وضع شد که نقض کننده قانون‌های قبلی بود. ابتدای امر از سیاست‌های مالیاتی حمایت کردند و مالیات صنعت دخانیات را یکپارچه کردند و در قانون بودجه یک حرکت دیگری انجام دادند که صنعت دخانیات را دچار آسیب کرد.
عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران توضیح داد: وقتی دومین یا سومین سطح مالیاتی در داخل کشور به یک صنعت تعلق دارد، قطعا باید نگاه رئیس جمهور و اعضای اقتصادی کابینه و حتی متولیان بهداشتی کابینه به صنعت دخانیات، بسیار مبسوط‌تر از سایر صنایع باشد. وی افزود: صنعت دخانیات اشتغال ایجاد می‌کند و محصولی تولید می‌کند که آقایانی که در وزارت بهداشت مالیات روی این صنعت می‌گذارند، می‌توانند روی آن محصول در داخل نظارت کنند و محصول سالم را به بازار ارائه بدهند.
ایجاد اشتغال و افزایش مالیات
مجرد گفت: مجموعه فعالیت‌های صنعت دخانیات باعث ایجاد اشتغال و افزایش پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شده است که به خزانه کشور واریز می‌شود. این مالیات به وزارت بهداشت کمک می‌کند.
وی ادامه داد: در شرایطی که یک صنعت این همه خدمات می‌دهد، یک نگاه منفعلانه در مواجه با صنعت دخانیات وجود دارد. در واقع در گذشته یک نگاه آسیب‌زا به این صنعت وجود داشت. صنعتی که این همه مالیات پرداخت می‌کند و اشتغال‌زاست، اشتغالش هم فقط در حوزه تولید محصول دخانی نیست بلکه در حوزه کشاورزی و گیاهان صنعتی هم اشتغال داریم، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران اضافه کرد: این همه کشاورز توتون کار داریم، این همه تولیدکننده در حوزه محصولات دخانی داریم، در کانال توزیع بیش از یکصد هزار نفر فقط در شرکت دخانیات اشتغال مستقیم و غیر مستقیم دارند و این اشتغال فقط در یک شرکت دخانی ایجاد شده است. وی افزود: مالیات بر ارزش افزوده و مالیات قانون بودجه را هم در نظر بگیریم، می‌بینیم نگاهی که تا به امروز به صنعت دخانیات شده است، متاسفانه نگاه علمی نبوده و غیر کارشناسی است.
تعدد شغل مسئول ستاد صنایع دخانی
مجرد با طرح این پرسش که چرا یک دستگاه دولتی باید در طول یکسال چندین بار ماهیت ساختارش تغییر کند، اضافه کرد: چرا باید یک صنعتی که این همه خدمات می‌دهد، یک مسئول از درون صنعت خودش نداشته باشد؟ نزدیک به 10 ماه است ستاد صنایع دخانی با سرپرستی اداره می‌شود. وی افزود: این سرپرست بیش از یک سوم هفته را پشت میز و جایگاه دولتی‌اش نیست زیرا تعدد شغل دارد و نمی‌تواند به این صنعت رسیدگی کند. او نمی‌داند که صنعت دخانیات، سیگار، تنباکوی معسل و سنتی چیست. اصلی‌ترین بی‌مهری‌ها مربوط به دولت شهید رئیسی است. قطعا خود شهید رئیسی این دیدگاه را نداشتند اما اعضای اقتصادی کابینه‌اش، در رابطه با صنعت دخانیات منفعل عمل کرده است. عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران بیان کرد: انفعالی که تیم اقتصادی شهید رئیسی در رابطه با صنعت دخانیات داشتند، باعث شد در سال گذشته بسیاری از مجموعه‌های این صنعت تعدیل نیرو داشته باشند. خیلی‌ها مجبور شدند واحدهای تولیدی خودشان را کم کنند و سپس حجم تولید و برنامه عملیاتی خود را کاهش دهند. بسیاری نتوانستند مواد اولیه خود را وارد کنند. وی تاکید کرد: پزشک جمهور که می‌خواهد به سلامت جامعه اهمیت بدهد، باید همان نگاهی که به سایر صنایع دارند را به صنعت دخانیات منطبق کنند. پیگیر تولید محصول سالم باشند. وزارت صمت، سازمان استاندارد و وزارت بهداشت در داخل خاک جمهوری اسلامی ایران می‌توانند محصول تولید داخل را چک کنند. مجرد گفت: ما نمی‌توانیم بگویم مردم سیگار نکشند. در هیچ کجای دنیا نمی‌توانیم قانونی تصویب کنیم که مردم سیگار نکشند، قلیان نکشند یا تنباکو مصرف نکنند. اگر کسی هم چنین کاری را انجام داده است، اتفاق خاصی نیفتاده است و مردم به راه خودشان ادامه داده‌اند. وی اضافه کرد: باید پیگیر تولید محصول سالم باشیم. پیگیری تولید محصول سالم به مفهوم حمایت از صنعتگر و تولیدکننده است. باید حق توزیع سالم و خارج از رانت این صنعت فراهم شود.
افزایش قاچاق محصولات دخانی
عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران ادامه داد: وقتی از این صنعت حمایت نمی‌کنیم، قاچاق محصول زیاد می‌شود. وقتی محصولی قاچاق می‌شود آیا وزارت بهداشت می‌تواند قانون وضع کند و از محصول قاچاق مالیات بگیرد؟ وی اضافه کرد: آیا وزارت بهداشت، تعزیرات، پلیس امنیت اقتصادی و دستگاه‌های حاکمیتی متوجه هستند که با تصمیماتشان واردات محصولات غیر سالمی که هیچ نظارتی روی آن ندارند، به کشور افزایش یافته است و جوان ما آن محصول را استفاده می‌کند.
مجرد افزود: در دو سال گذشته سهم اعظم بازار تنباکو را در اختیار محصول قاچاق قرار دادیم و به شدت با رشد قاچاق در این حوزه مواجه بودیم. وقتی قاچاق محصولات دخانی افزایش می‌یابد، مفهومش این است که وزیر بهداشت و کمیسیون بهداشت مجلس که قانون مالیات مضاعف را مصوب کرده‌اند، محصول غیر سالم را رواج می‌دهند. وی تاکید کرد: اگر می‌خواهیم محصول دخانی گران باشد و در دسترس مردم نباشد، ابتدا باید جلوی قاچاق را بگیریم. متاسفانه این اتفاق در صنعت دخانیات نمی‌افتد. مجرد با اشاره به مصاحبه‌اش در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (اکسپو) گفت: در آن مصاحبه از من خواسته شد درخواستم از رئیس جمهور وقت را اعلام کنم. من هم مطرح کردم تا زمانی که شخص رئیس جمهور، معاون اول و وزیر صمت با تک تک کارآفرینان این صنعت صحبت نکنند و حرف تک تک این افراد را نشوند، رویکرد مثبتی در داخل دولت نخواهیم داشت. وی یادآور شد: تاکنون خیلی حرف زده شده است اما مسعود پزشکیان نیاز به عمل دارد. کار آفرین منتظر رویکردهای اقتصادی دولت چهاردهم است. کابینه پزشکیان باید جلوی تک تک اتفاقات بد قبلی را بگیرد و باعث رونق اقتصادی که مورد تایید حضرت آقاست، بشود. عضو سابق هیات مدیره دخانیات ایران بیان کرد: تا زمانی که رونق اقتصادی نداشته باشیم، سرافکندگی کارگر را داریم و بسیاری از موضوعات مختلف در کشور رخ می‌دهد. تیم اقتصادی دولت چهاردهم باید در صنعت دخانیات حضور یافته و روش‌های قبلی را اصلاح کند. باید دیدشان نسبت به این صنعت عوض شود.
عقد قرارداد با کشورهای همسایه برای مقابله با قاچاق
محمد علی جلیلی عضو انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی و پژوهشگر دخانیات در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره انتظاراتش از دولت چهاردهم بیان کرد: شرکت‌های دخانی بزرگترین رقیب خود را قاچاق می‌دانند.
وی افزود: بزرگترین مرکز تولید سیگارهای قاچاق در مناطق آزاد امارات متحده عربی و اصلی‌ترین محل تولید سیگارهای جعلی کردستان عراق است که به دلیل نزدیکی این مراکز به ایران، کشورمان آسیب قابل توجهی از ورود غیرقانونی محصولات دخانی را متحمل می‌شود.
این عضو انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی گفت: با چنین شرایطی شرکت‌های قانونی فعال در کشور همواره با معضل قاچاق و جعل روبرو هستند و از دیگرسو درآمدهای مالیاتی دولت به دلیل ورود غیر قانونی محصولات تضییع می‌شود.
به گفته وی، مبارزه با قاچاق از مبدا یکی از موثرترین روش‌های استراتژیک در این زمینه است. لذا یکی از اقدامات بنیادی عقد معاهده‌های بین‌المللی بین ایران و دولت‌های امارات متحده عربی و عراق برای جلوگیری از تولید و خروج محصولات قاچاق و جعلی به مقصد ایران است.
جلیلی توضیح داد: این اقدام منجر به جلوگیری از تولید و ترانزیت کالای غیر قانونی به کشور می‌شود. اقدام بعدی در راستای کاهش قاچاق کالای دخانی، ممنوعیت ترانزیت کالای دخانی از کشور ایران است. چراکه بخشی از کالای قاچاق از مرزهای جنوبی کشور به صورت قانونی به مقصد کشورهای همسایه ترانزیت می‌شود و پس از خروج از کشور، مجدد به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود. ایجاد ممنوعیت برای ترانزیت، ضربه قابل توجهی به سودجویان و قاچاقچیان محصولات دخانی وارد خواهد کرد.
مالیات و عوارض نامساعد
این پژوهشگر دخانیات بیان کرد: مالیات صنایع دخانی همچون فنری است که باز شدن ناگهانی آن، شرکت‌های قانونی را از بین خواهد برد. طی دهه گذشته چندین بار شاهد افزایش ناگهانی مالیات‌های محصولات دخانی در کشور بوده‌ایم.
وی افزود: با تصویت قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده یک ساختار مالیاتی سنگین بر صنعت دخانیات وضع شد. با این امید که تجمیع سایر مالیات‌ها در این قانون یکپارچگی مالیاتی و ثبات کافی در آینده صنعت ایجاد کند.
جلیلی گفت: متاسفانه بعد از اجرایی شدن قانونی که در بالا به آن اشاره شد، همچنان شاهد ایجاد مالیات‌های جدید در برنامه‌های پنج‌ساله و بودجه‌های سالانه هستیم.
وی تاکید کرد: چنین اقداماتی منجر به کاهش توان صنعت برای تامین مالی و ادامه فعالیت اقتصادی می‌شود. دوراندیشی در این خصوص نشان می‌دهد فشار مالیاتی بیش از حد توان یک صنعت نتیجه تعطیلی کارخانجات، بیکاری هزاران نفر و جایگزینی قاچاق را به همراه خواهد داشت.
این عضو انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی ادامه داد: لذا تمرکز بر حفظ یک قانون مدون مالیاتی همچون قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده که اتفاقا سالانه افزایشی نیز هست و جلوگیری از اضافه شدن مالیات‌های دیگر ثبات اقتصادی قابل توجهی را برای فعالان صنعت دخانیات فراهم می‌نماید.
عدم ثبات قوانین
این پژوهشگر دخانیات در بخش دیگری از سخنانش به پیچیدگی قوانین در حوزه دخانیات اشاره کرد و افزود: یکی از معضلات صنعت‌گران کشور همین پیچیدگی قوانین است ولی تغییر قوانین خطر بزرگتری است.
وی اضافه کرد: یک صنعتگر و تاجر می‌تواند با پیچیده‌ترین قوانین خود را وفق داده، به تولید خود ادامه دهد. اما تغییر دائمی قوانین سردرگمی ایجاد کرده و میزان ابهام در آینده یک بازار اقتصادی را افزایش می‌دهد.
جلیلی توضیح داد: از دیگرسو عدم ثبات قوانین، محیط اقتصادی را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید داخلی و بین‌المللی کاهش می‌دهد.
وی یادآور شد: در شرایط کنونی علاوه بر تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی، تغییرات متعدد دستورالعمل‌های داخلی معضلات زیادی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است.
این عضو انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی تاکید کرد: لذا مقررات‌زدایی و تسهیل فرآیند واردات مواد اولیه، تولید و فروش در بخش‌های مختلف نهادهای اجرایی می‌تواند کمک بسیار بزرگی به صنعت و تجارت کشور باشد.
اصلاح قوانین و اتخاذ تدابیر مناسب دو خواسته اصلی تولیدکنندگان تنباکو
اکبر فیضی دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره انتظارات از دولت چهاردهم بیان کرد: صعنت دخانیات در تمام دنیا با اعمال بالاترین نظارت‌ها و استانداردها همراه بوده است. این نظارت‌ها هم در بعد تولید و هم در بعد واردات با هدف کنترل مصرف و سلامت شهروندان انجام می‌شود. وی افزود: بدیهی است هیچ یک از کشورهای جهان به‌منظور حل مشکلات شهروندان و سلامت آحاد جامعه به صورت انتزاعی عمل نکرده و به جای اتخاذ تدابیر بهتر و موثرتر در انجام وظایف خود، صورت مسئله را پاک و محو نمی‌کنند. فیضی ادامه داد: متاسفانه در کشور ما برخی تصمیمات قانون‌گذاران یک جانبه و غیر کارشناسانه انجام می‌شود و طبیعی است این تصمیمات اثرات و تبعات اقتصادی، اجتماعی و بعضا سیاسی به همراه داشته باشد. به نظرمی‌رسد قانون‌گذاران به اثرات و تبعات تصمیمات خود به صورت تحلیلی توجه نمی‌کنند و عاقبت اندیشی ندارند. امروزه با اندک گردشی در بازار دخانیات کشور، با انبوهی از کالاهای دخانی قاچاق به صورت تولیدات زیر پله‌ای، غیر رسمی و غیر استاندارد مواجه هستیم. وی گفت: این روزها محصولاتی که نه منشاء ورود و تولید آن معلوم است و نه اصل و بدل آن به راحتی قابل احراز است، در بازار به چشم می‌خورد. در حالی که فعالان قانونی و رسمی این صنعت هزینه‌هایی همچون حق انحصار دو درصدی، ارزش افزوده ٤٠ درصدی و عوارض و مالیات سنگینی را پرداخت می‌کنند و از طرفی تحت نظارت انواع استانداردهای تعیین شده از سوی مراجع مربوطه قرار دارند.
عواقب مصوبات غیر کارشناسانه
دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ادامه داد: مسلما یکی از عواقب این‌گونه مصوبات غیر کارشناسانه در کوتاه مدت رونق قاچاق و تولید انواع محصولات غیر استاندارد است. در بلند مدت هم به سلب و اسقاط حقوق دولتی و به مخاطره افتادن سلامت شهروندان منجر خواهد شد. وی افزود: با توجه به تنگناهای مالی دولت در مبارزه موثر با پدیده قاچاق و تولیدات جعلی هر روز شاهد تقویت قاچاق داخلی و ترویج تولیدات به اصطلاح زیر پله‌ای هستیم و بدیهی است سرمایه‌های کلان از این رهگذر نه تنها زمینه‌های پولشویی و کسب ثروت نامشروع را فراهم خواهد کرد بلکه در سایر عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نیز احتمالا باید منتظر حضور و قدرت نمایی این سودجویان باشیم. فیضی توضیح داد: اهمیت کنترل و نظارت دولت بر محصولات دخانی همچون سیگار و تنباکو بر هیچکس پوشیده نیست. لیکن سوال اساسی این است که آیا این‌گونه تصمیمات غیر کارشناسی هوشمندانه اتخاذ می‌شود و یا اینکه این مصوبات و کنترل‌ها منحصرا بر فعالان قانونی اعمال می‌شود؟ وی اضافه کرد: در حال حاضر در بخش محصولات دخانی همچون تنباکوی معسل با وجود نظارت‌ها و مبارزه‌های انجام شده توسط متولیان ذیربط، انبوهی از محصولات قاچاق و تولیدات غیر استاندارد در بازار مشاهده و عرضه می‌شود. در مبارزه موثر با پدیده شوم قاچاق متاسفانه اولویت‌ها از یک طرف و کمبود امکانات و ضعف در ساختارها از سوی دیگر، بازار داخلی را به عرصه جولان بی‌پروای تولیدات غیر رسمی تبدیل کرده است. دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ادامه داد: طبعا نتیجه تصمیمات یکجانبه به معنای افزایش تورم بیش از 100 درصدی تولید کننده قانونی، زمینه‌سازی و احتمال ایجاد تمایل در فعالان قانونی این صنعت به سمت بازار غیرقانونی، محرومیت دولت از درآمدهای مالیاتی و عوارض و در نهایت تهدید سلامت آحاد مختلف جامعه خواهد بود. وی گفت: ضمن اینکه این‌گونه تصمیمات دقیقاً همان بستری است که قاچاقچیان داخلی و بین‌المللی از آن استقبال کرده و قطعاً بازده اقتصادی آنها را افزایش می‌دهد. انتظار فعالان قانونی و تولیدکنندگان تنباکوی معسل چاره اندیشی رییس جمهور برای رفع این مشکل است.
حل مناقشه عوارض و مالیات
فیضی یادآور شد: از آنجایی که موضوع عوارض و مالیات بر محصولات دخانی همواره یکی از مناقشه‌های اصلی بین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تولید کنندگان قانونی این محصول بوده و هست، بر همین اساس وزارت بهداشت و ستاد کشوری کنترل بر دخانیات ادعا می‌کنند که کالای دخانی در کشورما ارزان به فروش می‌رسد. وی ادامه داد: این مجموعه‌ها معتقدند افزایش هر چه بیشتر قیمت‌ها، مالیات و عوارض موجب کاهش مصرف می‌شود و هم منبع درآمد مناسبی برای خزانه دولت خواهد بود. لیکن تولید کنندگان داخل بر این باورند که نه تنها در مقایسه با سایر کشورها این محصول ارزان نیست بلکه نسبت به سرانه درآمد در کشور، قیمت دخانیات ایرانی نسبت به سایر کشورها گران‌تر است. دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل افزود: ضمن اینکه چنین افزایش قیمت‌هایی در کاهش مصرف تاثیر چندانی ندارد و چه بسا اثرات سوء مضاعفی بر درآمدهای دولت خواهد داشت. همچنین زمینه ترویج قاچاق و ازدیاد تولیدات جعلی را فراهم کرده و ضربات جبران ناپذیری بر پیکره شرکت‌های تولید کننده داخلی وارد خواهد کرد.
نوسان نرخ ارز و ضربه بر پیکر تولید
فیضی همچنین به مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز بیان کرد: مشکل نوسانات شدید نرخ ارز در سال‌های اخیر بزرگترین ضربه را بر پیکره تولید داخل وارد کرده است و به دلیل عدم تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه نظیر اسانس،گلسیرین و… و یا طولانی شدن چرخه ترخیص مواد اولیه از گمرک، مسئله نرخ ارز را به بزرگترین دغدغه تولیدکنندگان داخلی مبدل کرده است.
وی ادامه داد: انتظارمان از رییس جمهور این است که با بازنگری یا وضع قوانینی منجمله تقویت بازار ثانویه به‌گونه‌ای اقدام شود تا بانک‌ها بتوانند ضمن گشایش اعتبار، تخصیص ارز و پرداخت تسهیلات بانکی، نقش آفرینی مثبتی در فضای کسب و کار و رونق تولید این بخش از صنعت داشته باشند. دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل گفت: یکی دیگر از موانع تولید، قوانین زائد، مزاحم و دست و پاگیری است که بدون تردید مانع تنفس تولیدکنندگان داخلی می‌شود. هر چند همگان می‌دانند بخش زیادی از قوانین موجود بازدارنده از گذشته‌های دور وضع و تدوین شده و اقدامی برای بروز رسانی آنها انجام نشده است. در نتیجه این قوانین نمی‌تواند پاسخگوی نیاز تولیدکنندگان داخل باشد. وی افزود: چنین قوانینی مضایق و سختی‌هایی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، برای قشر تولید کننده در کنار قوانین و مقررات حمایتی، مشوق‌های شایسته‌ای در نظر گرفته می‌شود.
فیضی اضافه کرد: لذا از رییس جمهور منتخب می‌خواهیم دستور جدی در رابطه با تشکیل کارگروهی برای اصلاح، بازنگری قوانین و مقررات مالیاتی، عوارض و انحصار دولتی، قوانین گمرکی و مقررات صادرات کالا و واردات مواد اولیه با هدف توسعه کارآفرینی به منظور حمایت از تولید داخل صادر کند. وی اضافه کرد: از دیگر مشکلات و معضلات مهم و اساسی این صنعت می‌توانیم به قاچاق برندهای جعلی تقلبی و تولید به اصطلاح زیر پله‌ای محصولاتی اشاره کنیم که نمونه‌های آن در بازار به راحتی قابل مشاهده است و عزمی راسخ برای جلوگیری و مبارزه جدی با این پدیده شوم ملاحظه نمی‌شود. متاسفانه همچنان شاهد جولان دادن این نمونه کالاهای جعلی بی‌کیفیت در بازارهای داخلی هستیم که پایان دادن به این روند، اهتمام جدی رئیس جمهور منتخب و مسئولان مربوطه را می‌طلبد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل گفت: بدیهی است شرکت‌های تولیدکننده قانونی نیز نهایت تلاش خود را صرف همکاری با مسئولینی خواهند کرد که برای ساماندهی این معضل قدم‌های موثر و مثبتی بردارند. وی امیدوار است: رئیس جمهور دلسوز دولت چهاردهم به‌منظور حمایت بیشتر از تلاشگران و فعالان زحمتکش و قانونی کشورمان در حل معضلات و مشکلات این صنعت بومی و قدیمی و رفع دغدغه‌ها و آرامش خاطر جمع کثیری از زارعان، کشاورزان، تولیدکنندگان وتوزیع کنندگان محصولات دخانی تصمیمات کارشناسانه مناسب بگیرد.
عضو انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی:
افزایش مالیات دخانیات مشوقی برای قاچاق
احسان کهربا مدیر عامل شرکت شقایق درخشان رنگین و عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره انتظارات صنعت دخانیات از دولت چهاردهم بیان کرد: مشکلات صنعت دخانیات برای تمامی شرکت‌ها یکسان است. اولین مسئله ما، سر و سامان دادن به ستاد صنایع دخانی است.
وی با تاکید بر نقش مثبت ستاد صنایع دخانی در حل مسایل صنعت دخانیات گفت: در گذشته تمام کارمندان و پرسنل ستاد در یک ساختمان بودند و مراجعه به این مرکز برای ما راحت‌تر بود. بعد از تغییر اکبر شهباززاده و حضور مونا ابرو فراخ، اگرچه او خیلی مدیر خوبی است اما به دلیل آنکه مسئولیت معاونت سلولزی را هم به عهده دارد، مشغله‌اش زیاد شده و این برای ما مشکل‌ساز است.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور اضافه کرد: باید یک سر و سامانی به ستاد صنایع دخانی بدهند و آن را احیا کنند. باید تمام اعضای این ستاد به صورت منسجم در یک ساختمان باشند که ما بتوانیم با مراجعه به یک مرکز، کارهایمان را انجام دهیم.
اخذ مالیات، معضلی بزرگ
کهربا اخذ مالیات را دومین مسئله صنعت دخانیات اعلام کرد و افزود: درست است که جهت مبارزه با مصرف دخانیات مالیات را افزایش می‌دهند و چنین قانونی در کشورهای اروپایی هم اجرا می‌شود و در این کشورها صنعت دخانیات مالیات سنگین می‌دهد، سیگار هم قیمتش بالاست اما مرزهای اروپا کنترل می‌شود.
وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی یک درصد میزان مصرف هم نمی‌توان سیگار قاچاق پیدا کرد، ولی متاسفانه در ایران از همه طرف مخصوصا جنوب و غرب کشور، سیگار قاچاق وارد می‌شود.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور توضیح داد: بیش از 100 خط تولید سیگار قاچاق در کردستان عراق و دبی فقط برای ایران سیگار تولید می‌کنند. سیگارهای برند داخل را کپی می‌زنند و با همان هولوگرام، محصول تولید کرده و به داخل ایران می‌فرستند.
وی اضافه کرد: این روند باعث شده است که هرچقدر مالیات سیگار و تنباکو را افزاش می‌دهند، صرفا تولیدکننده داخلی، بازار را از دست می‌دهد. افزایش هر نوع مالیات در سیگار، مشوقی برای قاچاق محسوب می‌شود زیرا سیگار قاچاق هیچ گونه مالیاتی ندارد و خیلی راحت می‌توانند آن را به صورت غیر قانونی وارد کشور کنند.
کهربا گفت: در محصول تنباکو علاوه بر اخذ مالیات بر ارزش افزوده و غیره، از سال گذشته برای هر ساشه 50 گرمی، 20 هزار تومان مالیات اضافه می‌گیرند. یعنی یک بسته از ارزان‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین تنباکوی تولید داخلی 45 تا 50 هزار تومان با اخذ این مالیات، قیمت می‌خورد.
وی اضافه کرد: این در حالی است که اکنون بهترین تنباکوی برندهای بین‌المللی در بازار تهران و ایران، به صورت قاچاق وارد می‌شود و بین 30 تا 35 هزار تومان است.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور، اتخاذ این سیاست سبب شده است که شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تنباکو مثل الفاخر واحد تولیدی خود را جمع کرده و از ایران رفته‌اند.
وی افزود: اکنون محصول تقلبی همان برندهایی که ایران را ترک کرده‌اند، به صورت زیر پله‌ای تولید می‌شود زیرا تولید تنباکو مثل سیگار نیاز به ماشین آلات عظیمی ندارد و در زیرزمین و غیره هم می‌توان آن را تولید کرده و روانه بازار کرد.
احتمال بیوتروریسم در محصول قاچاق
کهربا درباره دیگر تبعات ورود محصول قاچاق به بازار ایران بیان کرد: سیگار و توتون تولیدکننده داخلی آزمایش می‌شود و این باعث می‌شود اگرچه سیگار محصولی مضر است اما مواد مضر مضاعفی در محصولات کنترل شده وجود نداشته باشد اما درباره سیگار قاچاقی که به ایران می‌آید، حتی مسئله بیوتروریسم هم مطرح است.
وی ادامه داد: فرض کنیم که ما یک دشمن داریم که آن دشمن توتونی ارزان و مشکل‌دار را به تولیدکنندگان محصول قاچاق بدهد. آنها هم دنبال قیمت پایین هستند و با این توتون ارزان، سیگار تولیدکرده و به داخل ایران بفرستند. چه کسی جوابگوی تبعات این اقدام خواهدبود؟
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: تولیدکنندگان داخلی با کنترل مرز به همراه افزایش مالیات، مشکلی ندارند. در صورت کنترل مرزها، همه مثل هم هستیم. روی هر پاکت سیگار 10 برابر هم که مالیات بگیرند، می‌پذیریم و همه این مالیات را پرداخت می‌کنیم اما وقتی تولید کننده داخلی مالیات می‌دهد اما سیگار قاچاق به داخل کشور بدون پرداخت مالیات وارد می‌شود و در بازار عرضه می‌شود، کنترلی هم روی آن نیست، دیگر افزایش مالیات یک ضربه به کشور به حساب می‌آید.
وی اضافه کرد: کسانی که چنین تصمیمی می‌گیرند، به کشور ضربه می‌زنند و با این کار راه قاچاق را باز می‌کنند.
تشخیص غلط در تعیین برند داخلی و خارجی
کهربا یکی دیگر از مشکلات صنعت دخانیات را تصمیمات سلیقه‌ای در این حوزه دانست و افزود: ما در سیگار یک برند بین‌المللی تولید داخل و یک برند داخلی تولید داخل داریم. برند بین‌المللی مثل وینستون و کنت و برند داخلی مثل بهمن بیستون است.
وی اضافه کرد: شرکت من قبلا برند داخلی به حساب می‌آمد. در بهمن ماه سال 1401 نامه‌ای به شرکت زدند و برند من را بین‌المللی اعلام کردند. به دفتر صنایع دخانی مراجعه کردم و اعلام شد که این نامه به اشتباه برای شرکتم ارسال شده است.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور گفت: دو سال است که این اشتباه اصلاح نمی‌شود. بهانه‌های مختلف می‌آورند و بدون هیچ‌گونه اشاره به قانون یا ضوابط خاصی، یکباره برخی برندها را خارجی اعلام می‌کنند.
وی ادامه داد: در اعتراض به این تصمیم یکبار می‌گویند که اسمت خارجی است، یکبار دیگر می‌گویند هیات مدیره شرکت خارجی است، بعد می‌گویند چرا ثبت بین‌المللی برند در مادرید یا همان وایفو به نام شخص است و باید به نام شرکت باشد.
کهربا اضافه کرد: به نظر می‌رسد که یک برنامه‌ای در حال پیاده شدن است تا برخی شرکت‌ها را از داخلی به بین‌المللی تغییر دهند زیرا وقتی شرکت از حالت داخلی به بین‌المللی تغییر می‌کند، 15 درصد بر میزان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده‌اش اضافه می‌شود.
وی توضیح داد: اکنون دو سال است که من نتوانسته‌ام مشکل خود را حل کنم. خودشان گفته‌اند که اشتباه شده است. دو بار برند من را به داخلی تبدیل کرده‌اند اما مجددا به بین‌المللی برگردانده شده است. آن افرادی که قبلا برند من را بین‌المللی اعلام کرده‌اند، متاسفانه به دفتر حقوقی وزارت صمت منتقل شده‌اند و در این سمت هم به نامه اولیه خودشان استناد می‌کنند. در حالی که خودشان می‌گفتند آن نامه را که اشتباه زده‌اند.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: این یک مشکل حاد است که برای چند شرکت رخ داده است و کاملا این شرکت‌ها را به سمت تعطیلی می‌برد. ما نامه نگاری کرده‌ایم و حتی ثبت در وایفو را هم عوض کرده‌ایم.
وی اضافه کرد: هر کاری که گفتند را انجام داده‌ایم اما باز هم بهانه می‌آورند که یکی از اعضای هیات مدیره شما مادرش خارجی است. با رئیس جذب سرمایه‌گذاری خارجی کشور صحبت کردم و به او گفتم که این تصمیم با اصل جذب سرمایه‌گذار خارجی منافات دارد. کهربا ادامه داد: زیرا ما وقتی یک سرمایه‌گذار خارجی را جذب می‌کنیم که داخل ایران یک برند داخلی بزند و آن را در ایران ثبت کند، اگر متولیان ستاد صنایع دخانی بگویند چون این فرد خارجی است، برندش بین‌المللی حساب می‌شود و از او مالیات بالا بگیرند، این تصمیم ضد جذب سرمایه‌گذار خارجی است و کسی حاضر به حضور در ایران نخواهد بود.
وی گفت: در این رابطه کسی پاسخگو نیست و نظارتی هم وجود ندارد. این یک مشکل حاد برای صنعت است. باید یک قانون و ضوابطی برای آن بگذارند و طبق این قانون عمل کنند زیرا هر ساله از طریق هیات وزیران نام برندهای داخلی و بین‌المللی به سازمان امور مالیاتی ابلاغ می‌شود. عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: در این کار یک فساد و رانت خیلی زیادی وجود دارد. زیرا برخی برندهای خارجی، داخلی می‌شوند و برخی داخلی‌ها تبدیل به برند خارجی می‌شوند و این اتفاق با تصمیم یک فرد می‌افتد که تلفن هم جواب نمی‌دهد. وی بیان کرد: مسعود پزشکیان همشهری ما است. هماهنگ کردم به‌عنوان یکی از اعضای هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی با او دیداری داشته باشم تا درباره این مشکل صحبت کنم. کهربا یادآور شد: مسئله تشخیص اشتباه در برند داخلی و خارجی موضوع چند شرکت است. از ستاد صنایع دخانی اسم شرکت‌ها را می‌توان گرفت. با این کار علنا تیشه به ریشه این کارخانه‌ها زده‌اند.
سیگار الکترونیک، ممنوعه‌ای که همه جا حضور دارد
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور عدم تعیین تکلیف سیگارهای الکترونیک را یکی دیگر از مشکلات صنعت دخانیات دانست و افزود: سیگارهای الکترونیک مثل پاد، ویپ و… که جدیدا آمده است، نه به آن اجازه تولید و نه واردات می‌دهند اما در تهران در تمام پاساژها یک مغازه‌ای وجود دارد که این سیگارها را می‌فروشد. وی تاکید کرد: دولت چهاردهم باید این مسئله را ساماندهی کند یا سیگارهای الکترونیک را جمع کنند و بگویند اجازه نمی‌دهیم که این محصول به فروش برسد یا اینکه مجوز بدهند که تولیدکننده بتواند آن را تولید یا وارد کند و مالیاتش را بدهد. کهربا بیان کرد: این چه محصولی است که در بازار حضور دارد اما اجازه نمی‌دهند که تولید شود. تولید و واردات آن مجوز ندارد اما همه جا هم هست.
منبع: توتون صنعت
