طبق آمار سالانه نزدیک به ۷۰ میلیارد نخ سیگار در کشور تولید و مصرف میشود اگرچه آمارهای غیررسمی این رقم را تا ۱۰۰ میلیارد نخ برآورد کردهاند، اما از۷۰ میلیارد نخ سیگار، حدود ۵۱ میلیارد نخ توسط دو شرکت چند ملیتی خارجی با ماهیت آمریکایی، انگلیسی و ژاپنی یعنی دو شرکت بی ای تی و جیتیآی تولید میشود. موضوع مالیات دخانیات در اغلب کشورها بهعنوان راهکاری برای کاهش مصرف و کنترل آن است و در کشور ما نیز بهرغم اهمیت آن، همواره بین دولت، مجلس و تولیدکنندگان مواد دخانی بر سر این موضوع بحث است و نمونه عینی آن خروجی بودجه ۱۴۰۲ است.در میان تمام مناقشات پیش آمده، مرکز آموزش، پژوهش و برنامه ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور، برای مالیات بر سیگار و محصولات دخانی بودجه(۱۴۰۲)(احکام دایمی) دو سناریو را ارایه کرده است.
دراین بین دو شرکت چندملیتی خارجی که عمدتاً واردکننده سیگار بودند برای آنها مقرون به صرفه نیست که با توجه به تعرفه وارداتی، سیگار بهصورت رسمی وارد کنند به همین دلیل با تولید داخل به سود هنگفتی از صنعت دخانیات دست پیداکرده و از پرداخت مالیات با انواع ترفندها هم سرباز میزنند و اینجاست که ماجرای اخذ مالیات بر دخانیات با تمام تلاشها بینتیجه میماند.
دکتر محمدرضا مسجدی، دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران بارها اعلام کردند که افزایش مالیات دخانیات نهتنها باعث افزایش قاچاق نمیشود بلکه اهرمی برای کاهش مصرف دخانیات است. وی همواره بر اصلاح شیوه اخذ مالیات بر دخانیات تأکیددارند و یادداشتی را هم تهیه کردند.
به گزارش توتون صنعت به نقل از روابط عمومی «جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران»، در این یادداشت آمده است: واردات سیگار تقریباً صفر است وارایه ارقامی مبنی بر اینکه مالیات سیگار وارداتی ۱۱۸ درصد شده است، فقط به سود مافیای داخل کشور میباشد که متأسفانه ۷۰ درصد آن توسط شرکتهای بینالمللی یعنی jti و bat تولید و عرضه میشود و سهم شرکت دخانیات ایران و بخش خصوصی کمتر از ۲۰ درصد است.
بر اساس محاسبات انجامشده گردش پولی سیگار در سال گذشته بالغبر ۳ میلیارد دلار بوده است.
با توجه به میزان تولید سیگار در کشور و گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی بازار دخانیات، فرمول پیشنهادی سازمان امور مالیاتی برای میزان مالیات دخانیات برای سال ۱۴۰۲، ۲۲ همت برآورد شده بود که متأسفانه در پی مصوبه مجلس در لایحه بودجه ۱۴۰۲ میزان آن به یکسوم کاهش پیدا کرد.
هماکنون هم با اینکه چند روزی از آغاز سال نو نگذشته، قیمت اغلب سیگارهای عرضهشده در کشور بین ۵۰ تا ۱۲۰٪ افزایشیافته و افراد سیگاری گرانتر میخرند و با توجیهات غیرعلمی و بدون استناد در دولت و مجلس، حتی به پیشنهاد مرکز آموزش و پژوهش سازمان امور مالیاتی بهعنوان یک سازمان تخصصی در این حوزه مربوطه توجهی نشده و هنوز پایینترین مالیات در کشورهای منطقه و همجوار مربوط به ایران است. مادامیکه چنین هست باید فقط تماشاگر استدلالهای غیرعلمی بهظاهر برای حفظ جوانان و به ضرر سلامت عموم مردم باشیم. برخی عزیزان میگویند مالیات زیاد شود بهتبع آن سیگار گران میشود و جوانان به سمت مواد مخدر میروند، خوب حالا که قیمت سیگار توسط خود مافیا افزایش پیداکرده و مالیات برای بیتالمال سودی نبرده، پس باید منتظر سرازیر شدن جوانا ن بهسوی مواد مخدر ارزان و راحت در دسترس باشیم.