دنیای‌اقتصاد : طرح تشدید نظارت و برخورد با کالای بدون شناسه، اخیرا با محوریت سه حوزه کالایی و خصوصا لوازم خانگی اجرایی شد. شناسه کالا یا کد کالا که به آن بارکد نیز اطلاق می‌شود، در واقع شناسنامه کالا بوده و متمایزکننده کالای قاچاق از غیر‌قاچاق است. در این طرح که در روزهای اخیر کلید خورد، سه دسته کالایی شامل دخانیات، لوازمخانگی و لوازم یدکی خودرو در سطح همه زنجیره عرضه و تامین مورد بررسی قرار گرفته و با تولیدکننده و عرضه‌‌‌کننده این کالاها برخورد می‌شود.
برپایه این گزارش، پایان سال ۱۴۰۱ آخرین مهلت برای شناسه‌‌‌دار کردن کالاها اعلام شده بود. طرحی که از اوایل سال گذشته آغاز و تشدید نظارت و برخورد جدی با کالای بدون شناسه بر اساس آن آغاز شد. این نظارت و برخورد، همه زنجیره عرضه و تامین را در بر می‌گیرد تا کالاهای با اصالت، استاندارد و غیرتقلبی به دست مصرف‌کننده نهایی برسد و شاهد کالاهای قاچاق، بی‌کیفیت و غیراستاندارد در بازار نباشیم. کارشناسان معتقدند که هرگونه توقف در اجرای این طرح موجب می‌شود تا شفافیت در بازار به تعویق بیفتد.
آغاز جمعآوری لوازم خانگی بدون شناسه
در همین حال معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت ایلام با اشاره به تشدید نظارت بر بازار این استان تاکید کرد طرح جمعآوری لوازم خانگی بدون شناسه در سطح بازارهای استان آغاز شده است.مهدی کاکاخانی در این خصوص گفت: «لوازمخانگی از جمله کالاهایی است که طرح نظارت بر آن در استان تشدید یافته و این نظارت‌ها بیشتر به منظور داشتن شناسه لوازم خانگی است.» وی با اشاره به اینکه نداشتن شناسه کالا به منزله قاچاق کالا محسوب می‌شود، افزود: «هرگونه لوازم خانگی بدون شناسه در قالب این طرح جمعآوری می‌شوند.» معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت ایلام تاکید کرد: «گشت‌های مشترک سازمان صمت، تعزیرات و دیگر دستگاه‌های نظارتی و بازرسی در استان به منظور جمعآوری لوازم خانگی بدون شناسه آغاز شده است.»
کاکاخانی اضافه کرد: «شهروندان برای خرید کالاهای معتبر و شناسنامه دار کد کالا را به #۷۷۷۷*۴* ارسال کنند.» وی با اشاره به اینکه طرح‌های سازمان بازرسی صمت استان به طور مداوم و در طول سال ادامه دارد، ادامه داد: «جلوگیری از گران‌فروشی و عرضه کالاهای باکیفیت و استاندارد از جمله اهداف مهم سازمان صمت استان است.» معاون نظارت و بازرسی صمت استان در پایان گفت: «مردم استان ایلام هرگونه تخلف احتکار، قاچاق، عدم‌عرضه محصول، عدم‌درج قیمت، کم‌فروشی و… را از طریق سامانه شبانه‌روزی ۱۲۴ گزارش کنند.»
پذیرفتن طرح شناسه کالا
در همین حال دبیرکل انجمن لوازمخانگی ایران اعلام کرد بر اساس جلسات برگزارشده با معاون صنایع عمومی وزارت صمت در راستای مبارزه با کالای قاچاق، دست‌‌‌کم ۹۶درصد تولیدکنندگان لوازمخانگی کشور در طرح شناسه کالا شرکت کردند و با دریافت کد شناسه، همکاری خوبی با این طرح داشتند. عباس هاشمی در گفت‌وگو با «ایرنا» با اشاره به آغاز طرح تشدید برخورد با عرضه کالاهای بدون شناسه افزود: «این مهم با توجه به اعتقاد قاطبه فعالان این صنعت و صنف به اینکه در حال حاضر بهترین شیوه مبارزه با قاچاق کالا و عرضه کالاهای بی‌‌‌هویت در این حوزه همین طرح است، اجرایی شد.»
این مقام صنفی با تاکید بر این موضوع که همکاری خوبی در این خصوص با وزارتخانه صمت انجام شده خاطرنشان کرد: «اعضای انجمن تولیدکنندگان لوازمخانگی ایران که ۸۵درصد سهم بازار این محصولات را در کشور در اختیار دارند، نهایت همکاری را با وزارت صمت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا داشتند و حتی تلاش شد تا سایر تولیدکنندگانی را که عضو این انجمن نبودند نیز پای کار بیاوریم.» این فعال صنعت لوازم خانگی با اشاره به کمبود تولید برخی کالاهای لوازم خانگی ادامه‌‌‌داد: «در برخی دیگر از کالاها نظیر مایکروویو یا اسپلیت یونیت که کمبود تولید در کشور وجود دارد نیز شاهد قاچاق هستیم، هرچند همین مساله سبب شده تا سرمایه‌گذاری خوبی برای تولید این لوازم از جمله اسپلیت را شاهد باشیم.»
وی با اشاره به مقوله قاچاق کالا در کشور و موفقیت‌‌‌های حاصله در این زمینه، از طرح وزارت صمت خبر داد که برپایه آن، کالاهایی که از طریق کولبری و ته‌‌‌لنجی و با مجوز وارد کشور می‌‌‌شد نیز توسط شرکت‌های بزرگ داخلی رجیستر شوند و خدمات پس از فروش دریافت کنند؛ در این زمینه هرچند مقاومت‌‌‌هایی از سوی برخی شرکت‌ها وجود داشت، اما به دلیل اینکه ساماندهی بازار مدنظر بود، به توافقاتی نیز دست یافتیم.
لوازمخانگی کوچک، در صدر محصولات قاچاق‌‌‌پذیر
هاشمی عمده قاچاق لوازمخانگی را در بخش لوازمخانگی کوچک برشمرد و دلیل آن را تنوع مدل و محصولات و همچنین موضوع قاچاق‌‌‌پذیری برشمرد و گفت: «در برخی دیگر از کالاها نظیر مایکروویو یا اسپلیت یونیت که کمبود تولید در کشور وجود دارد نیز شاهد قاچاق هستیم، هرچند همین مساله سبب شده تا سرمایه‌گذاری خوبی برای تولید این لوازم از جمله اسپلیت را شاهد باشیم.» دبیرکل انجمن لوازمخانگی ایران با اشاره به اهمیت موضوع تامین ارز برای کارخانه‌های تولیدکننده لوازم خانگی در عین حال تاکید کرد: «باید تامین ارز و مواد اولیه این محصولات برای جبران کمبود بازار در دستور کار قرار بگیرد، چرا که تولید لوازمخانگی کوچک نیازمند خطوط سنگین و گرانی نیست. شناسه کالا یا کد کالا که به آن بارکد نیز می‌گویند، در واقع شناسنامه کالا بوده و متمایزکننده کالای قاچاق از غیر‌قاچاق است.»
احتمال کاهش ۲۵ درصدی تولید
وی در ادامه با انتقاد از قیمت‌گذاری دستوری گفت: «تامین مواد اولیه تولید، قیمت و خدمات به صورت دستوری نمی‌تواند تداوم داشته باشد.» این فعال صنعت لوازم خانگی کشور با بیان اینکه این صنعت اسما دست بخش خصوصی، اما به طور رسمی همه چیز در آن به صورت دستوری است، گفت: «نظارت عالیه دولت در این راستا اثرگذار است که سبب می‌شود التهابات فروکش کرده و شرایط نرمالی بر بازار و فضای کسب و کار حاکم شود.»
هاشمی با تاکید بر اینکه به درخواستهای متعدد برای افزایش قیمت توجهی نشده است خاطرنشان کرد: «صنعت لوازمخانگی انحصاری نیست و با توجه به مشخص بودن نرخ تورم و همچنین مشکلات تامین ارز، افزایش قیمت‌ها اجتناب‌‌‌ناپذیر است؛ با این حال درخواستهای تولیدکنندگان برای افزایش قیمت‌ها در اغلب موارد بی‌‌‌پاسخ می‌‌‌ماند.» وی در پایان هشدار داد: «اگر مشکلات یاد شده ادامه داشته باشد، تعطیلی واحدها یا تعدیل نیرو و کاهش دست‌‌‌کم ۲۵ درصدی تولید در مقایسه با سال گذشته پیش‌بینی می‌شود.»
نقش طرح شناسه کالا
سامانه شناسه کالا، به استناد آیین‌نامه اجرایی تبصره ۳ ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ایجاد شده است و به اعتقاد فعالان اقتصادی در صورتی که بتواند به درستی نقش خود را در تجارت ایران ایفا کند، می‌تواند نقش بسزایی در شفاف‌‌‌سازی اسناد تجاری، تسهیل تجارت و مبارزه با قاچاق کالا داشته باشد. مراحل دریافت شناسه کالا به این طریق است که واردکنندگان باید پس از ثبت‌نام و احراز صلاحیت در سامانه جامع تجارت، به سامانه شناسه کالا وارد شده و پس از تشکیل شناسنامه کالا اقدام به دریافت شناسه کالا کنند.پس از تکمیل شناسنامه کالایی توسط مشمولان و ثبت یا صدور شناسه کالا توسط سامانه جامع تجارت، گواهی الکترونیکی توسط سامانه صادر و پس از استعلام از سوی گمرک به‌‌‌صورت ارتباط الکترونیکی و برخط در اختیار گمرک قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر، هدف این سامانه، مدیریت شناسه کالا در طول زنجیره تجاری کشور است و بر این اساس، زبان مشترک در کل فعالیت‌‌‌های تجاری فراهم می‌شود. سامانه شناسه کالا سامانه‌‌‌ای است به منظور تولید و دریافت شناسه کالا و تشکیل شناسنامه کالا که فرآیندهای درخواست و صدور شناسه کالا را در برگرفته و امکان استعلام شناسه کالا را برای سامانه‌‌‌ها و افراد مرتبط فراهم می‌کند. مهم‌ترین هدف درج شناسه کالا روی کالاهای ذکر‌‌‌شده، مبارزه با فروش کالاهای قاچاق در سطح کشور است. از آنجا که در حال حاضر بسیاری از کالاهای کشور به‌‌‌صورت اینترنتی به فروش می‌‌‌رسند ضروری است که صاحبان فضای کسب‌و‌کار نیز قوانین کشور را رعایت کنند و این شناسه کالا را دریافت و درج کنند. برای استعلام شناسه اصالت لوازم خانگی کافی است کد #۷۷۷۷*۴* را شماره‌گیری کرده سپس با ارسال عدد ۳ و وارد کردن کد کالا می‌توان از شناسه کالا استعلام گرفت.
